Θα ήθελα να εκφράσω πέρα από την φιλία μας τον σεβασμό που νιώθω για τον φιλόλογο και άνθρωπο Διονύση Λεϊμονή. Για τη σημαντική δουλειά που κάνει, ως εκπαιδ/κός Β΄μιας εκπ/σης, προωθώντας και εκτός σχολείου την φιλαναγνωσία, την λογοτεχνία γενικά, μέσα από την διοργάνωση σεμιναρίων δημ/κής γραφής για παιδιά και για εκπαιδευτικούς.
Επίσης στο Φεστιβάλ παιδικού βιβλίου του Βόλου που διοργ/ται με επιτυχία κάθε χρόνο και είναι η ψυχή του. Φέτος είχα την χαρά να είμαι κι εγώ φιλοξενούμενος με το παιδικό βιβλίο μου και να διαπιστώσω από κοντά τη σοβαρή δουλειά που γίνεται εκεί.
Ο Διον. Λεϊμονής, συνέχεια προσφέρει. Η προσφορά του είναι σημαντική και ως ραδιοφ. παραγωγός & δημ/γράφος μέσα από την εκπομπή του “Μιλάμε για το βιβλίο”.
Κάθε φορά με τις εύστοχες ερωτήσεις και παρατηρήσεις του καταφέρνει να δώσει στους ακροατές την βαθύτερη σκέψη, τα κίνητρα και τον εσωτερικό κόσμο των διαφορετικών προσωπικοτήτων που καλεί.
Πόσο σημαντικός είναι λοιπόν ο λόγος και η ανθρώπινη επικοινωνία στην εποχή της εικόνας, της ψηφιακής τεχνολογίας, και της συνεχόμενης απομάκρυνσης από το χειροπιαστό των πραγμάτων και ειδικά του βιβλίου. Και πόσο σημαντικό για τις νέες γενιές να έχουν τέτοιους δασκάλους-αντίβαρα σε όλα αυτά.
Ο συγγραφέας Διονύσης Λεϊμονής εμπνέεται από την ιστορία. Όπως και στα προηγούμενα βιβλία του, το 17ο κιβώτιο & το 4ο αλογάκι με θέμα τις κλεμμένες αρχαιότητες, ένα ιστορικό γεγονός, έτσι και στο Χαμένο Ταίρι, εμπνέεται από την τραγική ιστορία των Μικρασιατών, από τον ανελέητο διωγμό τους, τον δύσκολο καιρό που βίωσαν στους αφιλόξενους τόπους και στη συνέχεια τον πόλεμο, την κατοχή, την αντίσταση και τον εμφύλιο.
Με μαεστρία απλώνει μία φανταστική υπόθεση, μια μυθοπλασία, σμιλεύοντας όπως ένας γλύπτης, γωνίες, καμπύλες, εσοχές και εξογκώματα. Ένας τεχνίτης του λόγου που δημιουργεί ψηφιδωτά κείμενα.
Όταν ο Διονύσης μου πρότεινε να συμμετάσχω στην παρουσίαση για το “Χαμένο ταίρι’’ πριν ακόμα το διαβάσω δέχθηκα με μεγάλη χαρά για όλους αυτούς τους λόγους που ανέφερα πριν. Όταν το πήρα στα χέρια μου το ρούφηξα πραγματικά.
Εδώ θα ήθελα να συμπληρώσω μια λεπτομέρια, αν έχει κάποια σημασία, ότι σε κάποιες σελίδες που στη ροή του κειμένου παρεμβάλλονται μικρά ποιήματα, απόλαυσα αυτό το μυθιστ/μα διαβάζοντας και συνθέτοντας. Ταξιδεύοντας στην ιστορία λοιπόν, κόλλησα σε μία εικόνα από αυτές τις δυνατές που περιέχονται στο βιβλίο.
Στη συνέχεια τα περιθώρια της σελίδας του βιβλίου γέμισαν σημειώσεις από πεντάγραμμα και νότες.
Αυτό επαναλήφθηκε σε άλλες δύο δυνατές στιγμές του βιβλίου με αντίστοιχα μικρά ποιήματα που θα τα ακούσετε μελοποιημένα σε λίγο.
“Το χαμένο ταίρι” είναι ένα μυθιστόρημα που τα γεγονότα μέσα από την συναρπαστική αφήγηση μιας γιαγιάς που υπήρξε και τα βίωσε περιγράφονται παραστατικά με όλο το βάρος της πικρής τους πραγματικότητας.
Ρεαλιστικές σκηνές του ομαδικού δράματος όπου πρωταγωνιστές και δευτερεύοντα πρόσωπα αγωνίζονται με κάθε τρόπο να ξεφύγουν από τον θάνατο, να επιβιώσουν από τους τσέτες και από τη φωτιά του μίσους.
Όπως αφηγείται η γιαγιά μέσα από την πένα του συγγραφέα…. Οι ζωές τους κρέμονταν από μια πολύ λεπτή κλωστή πασχίζοντας να πηδήξουν στις βάρκες, να ξεφύγουν από το λεπίδι των βαρβάρων, να εγκαταλείψουν όπως όπως, κακήν κακώς την πατρική γη κοιτώντας μπροστά.
Όμως και εκεί στους νέους τόπους, στ Θεσ/κη, στον Πειραιά και στη γη της Μαγνησίας, πατρίδας του συγγραφέα, ένας νέος αγώνας, ένας νέος διωγμός και μια καθημερινή απαξίωση τους περιμένει. -Έλεος αδέρφια σκούζαμε γυμνοί και ξυπόλητοι στους δρόμους του Βόλου. – Να φύγετε στον τόπο σας τουρκόσποροι, μας απαντούσαν χωρίς ίχνος ανθρωπιάς οι ντόπιοι.
Είναι τόσο ανάγλυφες αυτές οι στιγμές που ο αναγνώστης πάσχει μαζί με τους ήρωες νιώθοντας την ένταση και τη λαχτάρα τους. Όμως παράλληλα, η συγκινητική αφήγηση της γιαγιάς Δέσποινας αγγίζει τον αναγνώστη σαν να ακούει ένα παραμύθι από πολύ μακριά.
Έτσι κι εγώ σε μια στιγμή έπιασα τον εαυτό μου να διαβάζει με ένα χαμόγελο συγκίνησης. Ήταν στο κεφάλαιο «Η ώρα της αγάπης», όπου ο έρωτας μιας άλλης εποχής, που σήμερα μας μοιάζει γραφικός, ξεπερασμένος, απαλύνει την τραγωδία και όπως είπε μ’ έναν αναστεναγμό η γιαγιά… «περνάει ο χρόνος και τα ασήκωτα αλαφραίνουν αγάλι αγάλι μέσα μας»
Και όπως τα μικρά παιδιά ακούν ένα παραμύθι ζόρικο για παιδικές ψυχές, αλλά και με πολλές ομορφιές, έτσι κι όσοι από τους συγγενείς άκουγαν την αφήγηση θεωρούσαν ότι είναι μια φανταστική ιστορία και όχι μια σκληρή πραγματικότητα.
Ως γνωστόν για τις αιτίες, τα πρόσωπα και τις συνέπειες της Μικρασιατικής Καταστροφής, υπάρχουν ιστορικές καταγραφές. Αφηγήσεις πολλών μαρτύρων που τα έζησαν, αποτυπ/καν σε ντοκυμαντέρ, και έγιναν θεατρικά και κινηματογραφικά έργα.
Στην λογοτεχνία επίσης, πολoί σημαντικοί συγγραφείς έγραψαν προσωπικά τους βιώματα, όπως ο Ηλίας Βενέζης που αιχμαλωτίσθηκε από τους τούρκους και στάλθηκε στα τάγματα εργασίας της Άγκυρας, τα Αμελέ Ταμπούρια . Η Διδώ Σωτηρίου επίσης, ο αγιογράφος Φώτης Κόντογλου από το Αϊβαλί, και άλλοι πολλοί με προσωπικές ιστορίες από την καταστροφή.
Το “χαμένο ταίρι”, κατά τη γνώμη μου, είναι ένα βιβλίο που τα έχει όλα πολύ. Πολύ σπαραγμό και πόνο. Πολύ λαχτάρα για ζωή, πολύ αγωνία και αγώνα για επιβίωση με αξιοπρέπεια στους νέους τόπους της αναγκαστικής φυγής .
Αλλά όπως ισχύει πάντα σ’ αυτόν τον τόπο το επιστέγασμα όλων αυτών έρχεται με πολύ γλέντι, πολύ χορό και πολύ τραγούδι. …βγαίνει η ζωή χωρίς τραγούδι και χορό θαρρείς… έλεγε η γιαγιά η Δέσποινα και δεν αργούσε να πιάσει τον αμανέ και τα πάθια ιστορώντας όλη την πίκρα της φυλής, τον καημό του Πόντου, μαζί με την ελπίδα του γυρισμού, ανακατεμένα με τη γλύκα της ζωής. Και να οι μπάλοι και οι καρσιλαμάδες όπου έστηναν γλέντια από το τίποτα.
Εύχομαι Καλοτάξιδο και στο Εν Πλώ